چرا شرکت‌های بزرگ دنیا یوان را به دلار ترجیح می‌دهند؟

ارزهای بین‌المللی نقش کلیدی در تجارت جهانی ایفا می‌کنند و انتخاب ارز مناسب می‌تواند تأثیر بسزایی در هزینه‌، ریسک و فرصت‌های شرکت‌ها داشته باشد. دلار آمریکا برای دهه‌ها ارز غالب در تجارت بین‌المللی بوده و بسیاری از معاملات جهانی با این ارز انجام می‌شود. اما در سال‌های اخیر، یوان چین در مسیر تبدیل به رقیبی جدی برای دلار قرار گرفته است. شرکت‌های بزرگ جهانی به دلایلی نظیر کاهش وابستگی به اقتصاد آمریکا، کاهش ریسک تحریم‌ها و افزایش سهم تجارت با چین، یوان را در مبادلات خود جایگزین دلار کرده‌اند. این مقاله به بررسی دلایل این تغییر گرایش و تأثیرات آن بر تجارت جهانی می‌پردازد.

جایگاه یوان در تجارت بین‌المللی

دلار آمریکا از زمان پایان جنگ جهانی دوم و پس از ایجاد نظام مالی برتون وودز به ارز غالب در تجارت بین‌المللی تبدیل شد. این جایگاه به دلایلی چون نقدشوندگی بالا، ثبات نسبی اقتصاد آمریکا و اعتماد جهانی به دلار تثبیت شده است. امروزه دلار نه‌تنها ارز اصلی ذخایر بانک‌های مرکزی است، بلکه حدود 60 درصد از معاملات جهانی نیز با این ارز انجام می‌شود.

اما با وجود این مزایا، وابستگی به دلار چالش‌هایی به همراه دارد. نوسانات اقتصادی آمریکا می‌تواند بر ارزش دلار و در نتیجه بر تجارت بین‌المللی تأثیر بگذارد. از سوی دیگر، سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه برخی کشورها، دلار را به ابزاری برای نفوذ سیاسی تبدیل کرده است. این عوامل باعث شده‌اند که بسیاری از کشورها و شرکت‌ها به دنبال ارزهای جایگزین باشند.

یوان به‌عنوان ارز جایگزین و دلار 

چین  به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، در سال‌های اخیر تلاش کرده تا یوان را به‌عنوان ارز بین‌المللی معرفی کند. در سال 2016، یوان به سبد ارزهای ذخیره‌ای صندوق بین‌المللی پول (SDR) پیوست، که این گام مهمی در افزایش اعتبار جهانی یوان بود. همچنین، چین با انعقاد قراردادهای دوجانبه با کشورها، استفاده از یوان در مبادلات تجاری را ترویج داده است.

این سیاست‌ها باعث شده که یوان به‌تدریج جایگاهی در مبادلات بین‌المللی پیدا کند. به‌طور مثال، در سال 2023، یوان به یکی از پنج ارز پرکاربرد در پرداخت‌های بین‌المللی تبدیل شد و این روند همچنان در حال رشد است.

دلایل ترجیح یوان بر دلار توسط شرکت‌های بزرگ

1. کاهش وابستگی به دلار و ریسک‌های تحریمی
   

   یکی از مهم‌ترین دلایل گرایش به یوان، کاهش وابستگی به دلار و دوری از ریسک‌های ناشی از تحریم‌های اقتصادی آمریکا است. شرکت‌های فعال در کشورهایی که تحت تحریم قرار دارند، با استفاده از یوان می‌توانند از محدودیت‌های اعمال‌شده بر تراکنش‌های دلاری اجتناب کنند. این موضوع به‌ویژه برای شرکت‌هایی که با چین تجارت می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

2. افزایش تجارت با چین
   

   چین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان و تولیدکننده اصلی بسیاری از کالاها، شریک تجاری اصلی بسیاری از کشورها و شرکت‌ها است. استفاده از یوان در معاملات تجاری با چین، هزینه‌های تبدیل ارز را کاهش داده و روند معاملات را تسهیل می‌کند. به‌علاوه، استفاده از یوان نشان‌دهنده تطابق با سیاست‌های دولت چین و ایجاد روابط تجاری نزدیک‌تر با این کشور است.

3. ثبات و حمایت دولتی از یوان
   

   دولت چین سیاست‌های متعددی برای حفظ ارزش یوان و افزایش اعتبار آن در بازارهای جهانی اجرا کرده است. این سیاست‌ها شامل مدیریت نرخ ارز و ارائه تسهیلات مالی برای شرکت‌هایی است که از یوان در معاملات خود استفاده می‌کنند. ثبات یوان در مقایسه با نوسانات دلار نیز عاملی دیگر در ترجیح این ارز است.

4. کاهش هزینه‌های تبدیل ارز با یوان
   

   استفاده از یوان در معاملات بین‌المللی به‌طور مستقیم، هزینه‌های مرتبط با تبدیل ارز به دلار و سپس به یوان را حذف می‌کند. این موضوع برای شرکت‌هایی که تجارت گسترده‌ای با چین دارند، صرفه‌جویی مالی قابل‌توجهی ایجاد می‌کند.

5. تشویقات مالی چین
   

   چین سیاست‌های تشویقی خاصی برای جذب استفاده از یوان در معاملات جهانی ارائه می‌دهد. بانک‌های چینی نیز خدمات ویژه‌ای به شرکت‌هایی که یوان را به‌عنوان ارز معاملاتی خود انتخاب می‌کنند، ارائه می‌دهند.

 محدودیت‌های استفاده از یوان

هرچند یوان به‌تدریج جایگاه خود را در تجارت جهانی پیدا کرده است، اما هنوز با چالش‌هایی مواجه است. یکی از مهم‌ترین محدودیت‌ها، کنترل شدید دولت چین بر بازار ارز و نرخ بهره است که باعث شده یوان به اندازه دلار آزاد و انعطاف‌پذیر نباشد. همچنین، نبود اعتماد کامل جهانی به نظام مالی چین و شفافیت پایین آن، برخی از شرکت‌ها را در استفاده گسترده از یوان محتاط کرده است.

تاثیر نوسانات ارزی و تغییر گرایش شرکت‌ها به یوان

تغییر گرایش شرکت‌ها به سمت یوان، پیامدهای اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای به همراه دارد. کاهش وابستگی به دلار می‌تواند قدرت اقتصادی و سیاسی آمریکا را تضعیف کرده و جایگاه چین را به‌عنوان رهبر اقتصادی در جهان تقویت کند. از سوی دیگر، این تغییر می‌تواند به ایجاد نظم جدیدی در تجارت جهانی منجر شود که در آن ارزهای دیگری مانند یوان، یورو و سایر ارزهای منطقه‌ای نقش بیشتری ایفا کنند.

برای شرکت‌ها و دولت‌هایی که به دنبال کاهش وابستگی به دلار هستند، استفاده از یوان فرصتی برای کاهش ریسک‌های اقتصادی و سیاسی فراهم می‌کند. اما برای بهره‌برداری کامل از این فرصت‌ها، شفافیت بیشتر در بازارهای مالی چین و گسترش همکاری‌های بین‌المللی ضروری است.

یوان چین به‌تدریج به‌عنوان یک جایگزین جذاب برای دلار در تجارت جهانی مطرح شده است. عواملی مانند کاهش وابستگی به دلار، افزایش تجارت با چین، و سیاست‌های حمایتی دولت چین نقش مهمی در این روند داشته‌اند. هرچند استفاده از یوان هنوز با محدودیت‌هایی مواجه است، اما رشد مستمر اقتصاد چین و تلاش‌های این کشور برای بین‌المللی‌سازی یوان، آینده امیدوارکننده‌ای را برای این ارز رقم زده است.

برای شرکت‌های بزرگ دنیا، استفاده از یوان به‌عنوان ارز معاملاتی فرصتی برای کاهش هزینه‌ها، کاهش ریسک‌های سیاسی و تقویت روابط تجاری با چین محسوب می‌شود. این روند می‌تواند نظم اقتصادی جهانی را تغییر دهد و قدرت دلار را به‌تدریج کاهش دهد. با این حال، تداوم موفقیت یوان نیازمند اصلاحات ساختاری در نظام مالی چین و افزایش اعتماد جهانی به این ارز است.

یکی از عوامل کلیدی در گسترش استفاده از یوان در تجارت جهانی، سیاست‌های فعال بانک مرکزی چین و توافقات دوجانبه مالی این کشور با سایر کشورهاست. بانک خلق چین (PBoC) از طریق ایجاد خطوط اعتباری و توافق‌نامه‌های سوآپ ارزی با کشورهای مختلف، نقش مهمی در ارتقای جایگاه یوان ایفا کرده است. این توافقات به کشورها و شرکت‌ها اجازه می‌دهد بدون نیاز به استفاده از دلار، معاملات تجاری خود را مستقیماً با یوان انجام دهند. به‌عنوان مثال، همکاری مالی میان چین و کشورهای آسیایی، آفریقایی و حتی برخی از کشورهای اروپایی، به گسترش پذیرش یوان به‌عنوان ارز مرجع کمک کرده است.

چین با ایجاد زیرساخت‌های مالی مانند سیستم پرداخت بین‌المللی یوان (CIPS)، جایگزینی برای سیستم SWIFT ایجاد کرده است که این موضوع به تسهیل استفاده از یوان در معاملات بین‌المللی کمک می‌کند. این اقدامات نه تنها انعطاف‌پذیری بیشتری به شرکت‌ها ارائه می‌دهد، بلکه ریسک‌های ناشی از تحریم‌ها و محدودیت‌های دلاری را نیز کاهش می‌دهد. در نتیجه، نقش بانک‌های مرکزی و توافقات مالی دوجانبه به‌عنوان پشتوانه‌ای قوی برای رشد یوان، نقطه عطفی در مسیر جایگزینی تدریجی آن با دلار در بسیاری از مبادلات جهانی محسوب می‌شود.